خاک حاوی مواد معدنی غنی از فسفر است. این کانی ها به دو دسته کانی های اولیه و ثانویه طبقه بندی می شوند.
مواد معدنی در طول زمان تجزیه می شوند (فرآیندی که به آن هوازدگی می گویند) و فسفر را در محلول خاک برای جذب گیاه آزاد می کنند.
خاک فسفات اسفوردی اولیه مانند آپاتیت بسیار پایدار و مقاوم در برابر عوامل جوی هستند. از این رو، فسفر در مقایسه با مواد معدنی فسفر ثانویه مانند کلسیم، آهن یا فسفات آلومینیوم بسیار کند آزاد می شود.
از طرف دیگر بارش فرآیندی است که طی آن یون‌های فلزی مانند Al3+ و Fe3+ (این یون‌ها در خاک‌های اسیدی غالب هستند) و Ca2+ (غالب در خاک‌های آهکی) با یون‌های فسفات موجود در محلول خاک واکنش داده و مواد معدنی مانند Al- را تشکیل می‌دهند.
فسفات آهن یا کلسیم. بارش یک فرآیند کند است و شامل تغییر دائمی به فسفات های فلزی است. این فسفات های فلزی می توانند پس از انحلال، فسفر را در محلول خاک آزاد کنند، اما سرعت رهاسازی بسیار کند است.
انحلال شکلی از هوازدگی است زمانی که مواد معدنی فسفات حل شده و فسفات را دوباره به محلول خاک آزاد می کنند.
فسفر از خاک با جذب محصول/گیاه، رواناب و فرسایش، و شستشو از خاک حذف می شود. رواناب سطحی مسیر اصلی برای از دست دادن فسفر از خاک است.
آب رواناب هم فسفر محلول (محلول) و هم فسفر ذرات معلق (ذرات فرسایش یافته خاک) را از سطح خاک می برد. شسته شدن عبارت است از از دست دادن فسفر محلول از خاک زیرسطحی در اثر نفوذ آب به صورت عمودی در سطح خاک.
به طور کلی، اتلاف فسفر توسط شستشو در مقایسه با رواناب سطحی حداقل است.در حالی که فرآیندهایی مانند هوازدگی، انحلال، کانی سازی و دفع باعث افزایش دسترسی فسفر در خاک برای جذب گیاه می شود، فرآیندهایی مانند تثبیت، جذب، بارش، رواناب و فرسایش باعث کاهش دسترسی به فسفر می شود.
